İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin birlikte kullanımına ilişkin İzmir Valiliği ile İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlüğü arasında imzalanan 31.03.2011 tarihli protokol ile dayanağı yönetmelik hükümlerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açılan davada, Danıştay 10.Dairesi, yönetmelik hükümlerinin ve protokolün hukuka aykırılığına karar vermiştir.
Bilindiği üzere;
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun ek 9.maddesinde 5947 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile üniversitelere bağlı ilgili birimlerin birlikte kullanımına ilişkin tek cümlelik bir düzenleme yapılmıştır.
Bu düzenlemeye bağlı olarak da 18.02.2011 tarihli Resmi Gazete’de “Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesisleri ve Üniversitelere Ait İlgili Birimlerin Birlikte Kullanımı ve İşbirliği Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır, Bu yönetmelik ile birlikte kullanım ve işbirliğinin usul ve esaslarını belirleyen düzenlemelere yer verilmiştir.
18.02.2011 tarihli yönetmeliğe bağlı olarak da, İzmir Valiliği ile İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlüğü arasında 31.03.2011 tarihli bir protokol düzenlenmiştir. Protokol ile, İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin birlikte kullanımına ilişkin usul ve esaslar ile ilgili mevzuat çerçevesinde döner sermaye gelirlerinden personele yapılacak ek ödemelere ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Bu düzenlemelerin hukuka, bilimsel, idari ve tıbbi gereklere aykırı olduğu gerekçesiyle birçok dava açılmıştır.
1-) 18.02.2011 tarihli yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle 494 hekim tarafından açılan ve Danıştay 10. Dairesi’nin 2011 / 6024 E. sayılı dosyasında görülen davada, Danıştay 10. ve 11. Dairelerinin ortak heyeti tarafından alınan karar ile dayanak yasa hükmünün yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmiştir.
( Anayasa Mahkemesine başvurma kararı için tıklayınız )
Danıştay 10. ve 11. Dairesi’nin Anayasa Mahkemesine başvurma kararında özetle,
a-) Yasa hükmünün, üniversiteler ile Sağlık Bakanlığı arasında uygulanacak ”işbirliği” ve “birlikte kullanımın” nasıl bir yöntem izlenerek hangi ilke ve kurallara uyularak yapılacağını düzenlemediği,
b-) Bu kurumun yönetim esas ve usullerinin ne olacağının belirlenmediği,
c-) Yasada belirtilen konularda düzenleme yapma yetkisinin herhangi bir temel ilke koyup, çerçeve çizilmeden, sınır konulmadan tümüyle Sağlık Bakanlığına bırakıldığı,
d-) Üniversitelerin bilimsel özerkliğini ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile olan ilişkilerini doğrudan ilgilendiren bu alanın düzenlemesinin hiçbir ilke ve kural konulmaksızın tamamen Sağlık Bakanlığına bırakıldığı,
e-) Bu konudaki yasama yetkisinin fiilen idareye devredildiği,
f-) Düzenlemenin üniversite hastanelerinin Sağlık Bakanlığınca işletilmesine yol açtığı,
g-) Öğretim üyeleri ile tıp ve uzmanlık öğrencilerinin Sağlık Bakanlığınca işletilen hastanelerde, Sağlık bakanlığının tabi olduğu mevzuata bağlı olarak sağlık hizmeti vererek eğitim almalarına ve eğitim vermelerine yol açtığı,
h-) Tıp fakültelerinin eğitim ve araştırma gibi iki temel akademik işlevi olduğu,
ı-) Tıp Fakülteleri ile Sağlık Bakanlığı hastanelerinin hizmet işlevinin birbirinden farklı olduğu,
i) Tıp fakültesi hastanelerinin, üniversite bünyesinde birer uygulama ve araştırma merkezleri olma niteliği ve işlevi dikkate alındığında, bu hastanelerin yönetiminin üniversiteler dışında, sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli olduğundan bahisle Sağlık Bakanlığına bırakılmasına olanak tanıyan düzenlemenin üniversitelerin bilimsel özerkliği ile bağdaşmadığı değerlendirmelerine yer verilmiştir.
2-) Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması talebini inceleyen Danıştay 10. ve 11. Daireleri, yönetmeliğin;
a-) Tanımlar başlıklı 4.maddesinde yer alan “birlikte kullanım” ve “ek ödeme yönetmeliği”ne ilişkin ( c ) ve ( ç ) bentlerinin,
b-) Yönetmeliğin uygulama usul ve esaslarını, protokol düzenlenmesini, 850.000’e kadar nüfusu olan illerde eğitim ve araştırma hizmetlerinin sadece Bakanlık veya üniversite tarafından verileceğini düzenleyen 5.maddesinin (a), (b), (c), (ç) bentlerinin,
c-) Birlikte kullanılan sağlık tesislerinin Sağlık Bakanlığı tarafından atanan Başhekim tarafından işletileceğini düzenleyen 7.maddesinin 1. ve 2. fıkralarının,
d-) Klinik, laboratuar ve eğitim sorumlularının görev ve yetkilerini düzenleyen 8.maddesinin tamamının,
e-) Mali hükümleri düzenleyen 9.maddesinin tamamının
Anayasa Mahkemesince karar verilinceye kadar veya Anayasa Mahkemesince 5 ay içinde karar verilmemesi halinde bu süre sonunda dosyadaki bilgi ve belgeler esas alınarak yeniden bir karar verilmek üzerine yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir. (Danıştay 10.Dairesi’nin yürütmenin durdurulması kararı için tıklayınız )
Danıştay kararları sonucunda, yönetmeliğin bir çok temel maddesinin yürütmesinin durdurulması kararı verilmiştir.
3-) İzmir Tabip Odası tarafından, İzmir Valiliği ile İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlüğü arasında imzalanan protokol ile dayanağı yönetmelik hükümlerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açılan davada, Danıştay, benzer bir karar ile yönetmelik maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir.
( Protokole ilişkin Danıştay kararı için tıklayınız)
Protokolün yürütmesinin durdurulması talebini değerlendiren Danıştay 10.Dairesi,
a-) Dava konusu protokol uyarınca İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin 2011-2012 eğitim ve öğretim yılında faaliyete geçerek, İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde eğitim ve sağlık hizmeti vermeye başladığı ve bu hizmetleri anılan hastane bünyesinde vermeye devam ettiğini,
b-) Dava konusu protokolün birlikte kullanıma ilişkin kurallarının dayanağı yasa hükmü Anayasaya aykırı bulunup yönetmeliğin ilgili maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına üzerine,
c-) Hastane yönetiminin bilimsel özerkliğe sahip üniversite tarafından yürütülmesine olanak sağlayacak biçimde yeniden düzenlenmesi gerektiğini,
d-) Davalı Sağlık Bakanlığı’nın devlet hastanesini tahsis ettiği üniversite ile yaptığı protokolü, yönetmeliğe yönelik yürütmenin durdurulması kararı doğrultusunda yeniden düzenlemekle yükümlü olduğunu,
vurgulamıştır.
Danıştay 10.Dairesi, protokolün bu haliyle hukuka aykırı olduğunu, Sağlık Bakanlığı’nın bu alana ilişkin yeniden düzenleme yapmakla yükümlü olduğunu belirterek protokol hakkında bu aşamada yürütmenin durdurulması kararı verilmesine gerek görmemiştir.
DEĞERLENDİRME
Dikkat edileceği üzere, Danıştay, yönetmeliğin “işbirliği” esaslarını düzenleyen 10.maddesinin yürütmesinin durdurulması talebini kabul etmemiştir. Yönetmeliğin “işbirliği” esaslarını düzenleyen 10.maddesi, eğitim, sağlık hizmetleri üretimi, araştırma ve kamu sağlığını geliştirme gibi alanlarda Bakanlık ve üniversitelerin, birlikte kullanım dışında döner sermayesi ve kurumları ayrı ve bağımsız olmak suretiyle işbirliği yapabileceğini düzenlemektedir.
Danıştay’ın Anayasa Mahkemesine başvurma kararı ve yönetmeliğe yönelik yürütmenin durdurulması kararlarının incelenmesinde, Danıştay;
Üniversitelerin bilimsel özerkliğine vurgu yaparak
Sağlık Bakanlığı’nın üniversitelere yönelik müdahalesinin hukuka aykırı olduğunu değerlendirmekte, Sağlık Bakanlığı tarafından sunulan hizmet ile üniversiteler tarafından sunulan hizmetlerin işlevlerinin farklı olduğunu,
Tıp fakültelerinin eğitim ve araştırma gibi iki temel akademik işlevi olduğu, tıp Fakülteleri ile Sağlık Bakanlığı hastanelerinin hizmet işlevinin birbirinden farklı olduğunu,
Bakanlık ve üniversite arasındaki ilişkinin usul ve yöntemlerin, çerçevesinin yasa ile düzenlenmesi gerektiğini,
Bu alanda tek başına Sağlık Bakanlığına yetki verilmesinin hukuka aykırı olduğunu
belirtmektedir.
Danıştay kararlarının bir bütün olarak değerlendirilmesinde, Sağlık Bakanlığı ve Üniversitelerin bilimsel, kurumsal ve mali yapıları birbirinden bağımsız olmak kaydıyla işbirliği yapabileceği ancak bu kurumların birlikte kullanımına yönelik düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu değerlendirmesinin yapıldığı görülmektedir.
Bu çerçevede, İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin birlikte kullanımına yönelik protokol hükümleri bir bütün olarak hukuka aykırı olup imzalandığı tarih 31.03.2011 itibarıyla yok hükmündedir.
Danıştay, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesinin eğitim öğretim faaliyetine, hastane bünyesinde eğitim ve sağlık hizmetine başladığını ve bu hizmetleri hastane bünyesinde vermeye devam ettiğini belirtmektedir. Danıştay, üniversite ile hastane arasındaki ilişkin kararda yer verilen gerekçeler çerçevesinde yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtmektedir.
Bu nedenle, protokolün yürürlükten kaldırılarak eski halin tesis edilmesi, Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Tıp Fakültesi ilişkisinin bilimsel, kurumsal, idari ve mali olarak birbirinden ayrılarak işbirliği esaslarına uygun şekilde belirlenmesi yasal gerekliliktir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28.maddesi gereği, davalı Sağlık Bakanlığı, İzmir Valiliği ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlüğü, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde Danıştay kararını uygulamakla yükümlüdür.
İzmir Tabip Odası ve hekimler olarak kararın uygulanmasının takipçisi olacağımızı vurgulamak isteriz.
İZMİR TABİP ODASI