Yeni Koronavirüs Salgını Sürecinde Sağlık Kuruluşlarında Alınması Gereken Önlemler

Yeni Koronavirüs salgını sürecinde sağlık kuruluşlarında alınması gereken önlemler konusunda İzmir İl Sağlık Müdürlüğüne gönderdiğimiz yazı.

BASINA VE KAMUOYUNA

Yeni koronavirüs (Covid-19) enfeksiyonu ülkemizde hızla yayılırken planlamaları ivedilikle yapmak ve gerekli önlemleri zamanında alarak uygulamak yaşamsal önemdedir. Dünya deneyimlerinden öğrendiklerimiz bu salgını yönetmede aşağıdaki üç koşulun da sağlanmasının zorunlu olduğunu göstermektedir 

1) Hastalık şüphesi taşıyanlara yeterince test yaparak hastaları ve temas ettiklerini saptayıp izole etmek

2) Yeteri kadar yapılan test sayesinde hastalığın toplum içinde yaygınlık derecesini doğru olarak belirleyerek uygun zamanlarda “sosyal mesafe”yi artıran önlemler almak suretiyle bulaş hızını azaltmak

3) Sağlık sistemini hızla artan hasta sayılarına yanıt verecek biçimde organize edebilmek salgınla mücadelenin olmazsa olmazlarıdır. 

Salgının yönetilmesi için hastanelerde, ilçe ve il düzeyinde koordinasyonu sağlamaya yönelik bir işleyiş planı bir an önce hazırlanmalı ve uygulanmaya başlanmalıdır.
Hastanelerde “Hastane enfeksiyon komiteleri ile iş birliği halinde “Korona Koordinatörler” saptanmalı ve hekimler hastaya yönelik ihtiyaçları, talepleri, yaşadıkları sorun ve eksiklikleri doğrudan iletebilecekleri muhatap bulmalıdır.

Triyaj işlemleri sağlık kuruluşlarının giriş bölümlerinde düzenlenecek alanlarda ateşli hastaları veya solunum yolu enfeksiyonu belirtileri taşıyan hastaları saptamaktan başlamalı, bu hastaların ayrı mekanlarda tanı ve tedavilerinin yapılması sağlanmalıdır.  Hastalığın yayılmasını azaltmak için sadece bu hastaların izleneceği merkezler oluşturulması konusunda bir hazırlığa gereksinim vardır. Ateş ve öksürüğü olan her hastanın tıbbi cerrahi maske takması kurum girişlerinde sağlanmalıdır.  Şüpheli hastaların diğer hastalarla ve sağlık çalışanlarıyla temasını azaltan özel poliklinikler kurulmalıdır. Yatırılması gereken hastalar için gerekli alt yapıya sahip izolasyon bölümleri oluşturulmalıdır.

Dünya deneyimleri hasta sayısı arttığında özelikle yoğun bakım yataklarının ve ventilatör gibi ileri destek sistemlerinin kısa sürede ihtiyaca yanıt veremeyecek duruma geldiğini ve bunun da ölümleri arttırdığını göstermektedir. Hastalığın olası yaygınlaşmasında yoğun bakım hizmet kapasitenin ciddi yetersizlik yaşayacağı öngörülmeli ve buna ilişkin hazırlık ve planlamalar bir an önce yapılmalıdır.
Tüm MHRS randevuları iptal edilmelidir.  Hastaneler kronik ve onkolojik hastalıkların dışında gerek poliklinik gerekse ameliyathane olarak sadece zorunlu ve acil hastalara hizmet vermelidir.  Elektif ameliyat ve işlemler ile kontrol hastalarının randevuları ertelenmelidir.

Sağlık kurulu toplanmaları yeniden düzenlenmelidir. Hastalığın tedavisinde işe yaraması olası ilaçların hastanelerde temin edilmesi konusunda gerekli planlamalar bir an önce yapılmalıdır.

Salgın süresince Genel Sağlık Sigortası kapsamı dışında kalanlar kapsama alınmalı, her türden katkı/katılım payı uygulamaları kaldırılmalıdır. Hekimlerin salgın boyunca performans ücretlendirmesine tabii tutulmaması, en üst ücretten maaşlarını alması sağlanmalıdır. Özelde çalışan hekimlere uygulanan ciroya yönelik ücretlendirme sonlandırılmalı ve maddi kayba uğramadan maaşlarını almaları sağlanmalıdır.
Hekimlerin ve sağlık çalışanlarının koşulları ve ihtiyaçları özel bir hassasiyetle değerlendirilmelidir.

Hekim ve sağlık çalışanlarının çalışma saat ve koşullarının kendileri ve yakınlarının sağlığını da dikkate alacak biçimde düzenlenmelidir.   Tüm basamaklarda 60 yaş üzerindeki sağlık çalışanları risk altında olduğundan çalışma koşulları onları koruyucu biçimde yeniden düzenlenmelidir ve talepleri halinde 60 yaş üzerindeki hekimler ücretli izinli sayılmalıdırlar.   Kronik hastalık raporu bulunan (diyabet, KOAH, kalp hastalığı, malignite gibi) , hamile olan sağlık çalışanlarına geçici bir süre idari izin verilmelidir.   12 yaş altında okul çağında çocukları olan hekim ve sağlık çalışanlarından ebeveynlerinden birisine yıllık yoksa idari izin okulların kapalı olduğu süre içinde verilmelidir. 

Tüm basamaklarda hekim ve sağlık çalışanlarının her türlü korunma gereksiniminin sağlanması, bu konudaki ihtiyaçlarının eksiksiz olarak giderilmesi gerekmektedir. Kamusal ve özel sağlık kurumlarında sağlık çalışanları için gerekli olan uygun nitelikteki kişisel koruyucu malzemeler (cerrahi/basit maske, N95/FFP2/FFP3 türü maskeler, önlük, eldiven) yeterli düzeyde temin edilmelidir. Sağlık kuruluşlarında ihtiyacı karşılamaya yetecek miktarda el antiseptiği bulundurulmalıdır. Hekimler ve sağlık çalışanları korunma ekipmanı olmadan ve yeterli koşullar sağlanmadan çalışmaya Korona virüs şüphesi veya tanısı almış hastalara muayene ve tedaviye zorlanmamalıdır. Koronavirüs enfeksiyonlu bir hastaya temas eden herhangi bir sağlık çalışanına test yapılmalıdır.

Hastanelerde temizlik işlemleri daha sık olarak uygulanmalı ve enfeksiyon kontrol komitelerinin önerdiği usullerde yapılmalıdır. Formaların temizlik vb. nedenlerle kurum dışına çıkarılması önlenmeli ve temizlikleri hastaneler tarafından yapılmalıdır.

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde, aşılama, gebe ve bebek takipleri normal muayenelerden ayrılmalıdır. Aile hekimleri, bölge özelliklerini göz önünde bulundurarak bu hizmetleri farklı zaman diliminde uygulamayı ilçe sağlık müdürlüğünü bilgilendirmek kaydıyla planlayabilmelidir.  Her aile hekiminin yanına sağlık müdürlükleri tarafından var olan kadrolara ek olarak bir ebe veya hemşire verilmeli, bu sağlık görevlilerinin koruyucu sağlık hizmetlerini önceleyecek şekilde çalışması sağlanmalıdır. Aile sağlığı merkezlerinin dezenfeksiyon işlemleri sağlık müdürlükleri tarafından haftada iki kez yapılmalıdır. 

Aile sağlığı merkezlerine asılmak üzere halkı bilgilendirici afiş ve broşürler basılmalıdır. Kamu spotları ile Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen 14 kural topluma benimsetilmelidir. Halkın sağlık kurumlarına gereksiz gelmemesi konusuna vurgu yapılmalıdır.

Şüpheli olan vakalar kayıtlı aile hekimine bildirilmelidir. Filyasyon çalışmaları ilçe sağlık müdürlükleri tarafından aktif olarak özel ekipler ile gerçekleştirilmelidir. Aile hekiminin bilgilendirilmesi hasta gurubunu tanıyan hekimin başvurularda riskleri çok yönlü değerlendirerek önlem ve müdahalelerde bulunmasında son derece önemlidir. Raporlu ilaçların eczanelerden alınması uygulaması gözden geçirilmeli tüm raporlu ilaçların ve hasta alt bezi gibi tıbbi malzemelerin reçete yazdırmadan alınması sağlanmalı, rapor bitişi için belirtilen süre Aralık 2019’a çekilmelidir. Aile hekimlerinin yaptığı yıllık öğrenci periyodik izlem ve muayene, sporcu raporu, ehliyet raporu gibi hizmetler ertelenmelidir.

Aile sağlığı merkezlerinde uzatılmış mesai uygulamasına son verilmelidir. Pandemi süresince performans uygulaması askıya alınmalı,  izleme- değerlendirme denetimleri ertelenmelidir.

Salgın ile mücadelede başarıya ulaşmak, erken alınan önlemler kadar bunların etkin uygulanmasına da bağlıdır. Alınan önlemlerin yerine getirilmesinin etkin kontrolü sağlanmalıdır.

Saygılarımla

İzmir Tabip Odası Yönetim Kurulu