Etik ve Hukuki Yönleriyle Aydınlatılmış Onam toplantısı İzmir Tabip Odası'nda yapıldı.

Etik ve Hukuki Yönleriyle Aydınlatılmış Onam Toplantısı, 9 Ocak 2020 tarihinde, İzmir Tabip Odası Orhan Süren Konferans Salonunda gerçekleştirildi.   

Toplantının açılış konuşmasının İzmir Tabip Odası Genel Sekreteri Dr. Lütfi Çamlı yaptı.  

İlk sunum, DEÜ Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik AD öğretim üyesi Doç. Dr. Cemal Hüseyin Güvercin tarafından yapıldı.  Doç. Dr. Cemal Hüseyin Güvercin sunumunda, aydınlatılmış onam kavramının etik ve felsefi temellerine vurgu yaptı. Etik ve tıp etiği kavramları hakkında bilgi veren Güvercin, tıp etiği ilkelerinin “yarar sağlama, zarar vermeme, özerkliğe saygı gösterme, adalet, dürüstlük, özel yaşama saygı, güvenirlik ve sadakat” olarak özetlenebileceğini, hastanın özerkliğine saygı gösterme ilkesinin aydınlatılmış onam kavramının temelini oluşturduğunu,  aydınlatılmış onamın temelinin etik ilkelere dayandığını, aydınlatılmış onamın üç unsuru olduğunu, bu unsurların “hastanın durumu ve tedavisi hakkında uygun bilginin hastaya açıklanması”, “verilen bilginin hasta tarafından anlaşılması” ve “klinik tedaviyi kabul veya reddetmek konusunda hastanın kararı” olduğunu ifade etti.  

İkinci sunumu, Odamız Sağlık Hukuku Komisyonu Dr. Yakup Gökhan Doğramacı yaptı. Dr. Yakup Gökhan Doğramacı sunumunda, aydınlatılmış onamın hukuki dayanakları ve mevzuattaki yeri konusunda bilgiler paylaştı. Hekimin aydınlatma ve hastanın onayını yükümlülüğünün, temel olarak, İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi, Anayasa, 1219 sayılı Kanun, Hasta Hakları Yönetmeliği ve TTB Hekimlik Meslek Kuralları ile düzenlendiğini ifade eden Doğramacı, aydınlatma ve rıza kavramlarının ayrı kavramlar olduğunu, hekimin bilgilendirmeyi hastanın kendisine, işlemden makul süre önce, hastanın anlayabileceği şekilde ve hastanın mahremiyetine saygı duyarak yapması gerektiğini ifade etti. Yasa gereği, büyük cerrahi işlemlerde hastanın rızasının yazılı olarak alınmasını gerektiği, büyük ve küçük cerrahi işlem kavramının tartışmalı olduğu, ispat kolaylığı sağlaması açısından hasta rızasının yazılı alınmasının daha faydalı olacağı ifade etti.     

Son sunum Odamız Avukatı Mithat Kara tarafından yapıldı. Av. Mithat Kara, aydınlatılmış onam konusunda yargıya yansıyan uyuşmazlıklarda Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Yargıtay’ın güncel yaklaşımı hakkında bilgi verdi.  Av. Mithat Kara, aydınlatılmış onam kavramının hukukçuların insiyatifinde bir tartışma olarak değerlendirilmemesi gerektiğini, aydınlatılmış onam kavramının hekimler tarafından temelleri atılan bir kavram olduğunu, TTB Hekimlik Meslek Etiği Kurallarında hekimlerin bu konuda etik yükümlülüklerinin ayrıntılı şekilde düzenlendiğini,  yargı kararlarında da bu etik kurallara atıf yapıldığını vurguladı.  Yargının güncel kararlarında, aydınlatma yükümlülüğünün temel olarak hekimde olduğu, aydınlatmanın işlemden önce hastaya makul bir süre verilerek yapılması gerektiği, aydınlatılmış onam formunun genel ve soyut bilgilerden ziyade işleme ilişkin özel bilgiler içermesi gerektiği vurgusunun yapıldığı ifade edildi. Aydınlatılmış onam formunun önerilen tedavi yönteminin başarı şansı ve süresi,  hastanın sağlığı için taşıdığı riskler, tıbbi sonuçları ve olası komplikasyonları konularında bilgi içermesi gerektiği, uyuşmazlık ortaya çıktığı zaman hekim ve hastanenin olası risk ve komplikasyonlar hakkında hastanın somut ve yeterli bir şekilde aydınlatıldığını mevcut belgelerle ispatlaması gerektiği vurgulandı. 

Sunumların ardından, toplantıya katılanların soru ve katkıları alındı. Katılımcılar, toplantının oldukça verimli ve eğitici olduğunu, bu konuda hekimlerin farkındalığını artırmak gerektiğini vurguladı. Toplantının sonunda, İzmir Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Funda Barlık Obuz, katkıları için konuşmacılara teşekkür etti. 

İzmir Tabip Odası Yönetim Kurulu