Sağlık Bakanlığı tarafından bütün sağlık kurum ve kuruluşlarındaki hasta bilgilerini merkezi bir sistem içinde toplamak amacıyla e-Nabız sistemi oluşturulmasına ilişkin 2015/5 sayılı Genelge’nin iptalinden[1] sonra sağlık bilgi sistemi firmalarına yönelik kuralların belirlendiği 2015/17 sayılı Genelge de iptal edildi.[2]
Sağlık kuruluşlarına sağlık bilgi sistemlerini satacak ve sistemi işletecek olan taşeron firmaların uymaları gereken kuralları belirleyen ancak bu arada bütün sağlık kuruluşlarına da klinik, idari ya da yönetimsel amaçlarla kullanılan yazılım sistemlerini Sağlık Bakanlığının bilişim sistemine entegre etmelerinin yanı sıra hastaların bütün kişisel verilerini gönderme zorunluluğunu ifade eden kurallarla donatılmış olan 2015/17 sayılı Genelge, Danıştay 10. Dairesi'nin 13.06.2019 tarihli kararıyla, yasal bir dayanağı olmadığı belirtilerek, iptal edildi.
Bu genelgelerden sonra, yine Sağlık Bakanlığı tarafından 2016 yılında çıkarılan Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Sağlanması Hakkında Yönetmelik yürürlüğe konularak “Sağlık hizmet sunucuları, sağlık hizmeti almak üzere kendilerine müracaat eden kişilere ait verileri, Bakanlık tarafından çıkarılan mevzuat ile belirlenmiş süreler içerisinde, kullandıkları yazılıma Bakanlıkça belirlenen standartlara uygun bir şekilde kaydetmek ve bu verileri Bakanlıkça belirlenen standartlara uygun bir şekilde merkezi sağlık veri sistemine göndermek.” (m.14) yükümlülüğü yüklenmiş ise de anılan Yönetmeliğin tamamının yürütmesi Danıştay 15. Daire tarafından durdurulmuştu.[3] Bakanlığın söz konusu Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması üzerine 2017 yılında yürürlüğe koyduğu Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Sağlanması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin yürütmesi de Danıştay tarafından durdurulmuş;[4] bu Karara karşı davalının itirazı da reddedilmişti.[5]
Son olarak, Sağlık Bakanlığı, 21.06.2019 tarihinde, sağlık kuruluşlarının veri paylaşımına ilişkin yükümlülüklerinin net olarak belirlenmesinden kaçınıldığı Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik’i yürürlüğe sokmuş; anılan Yönetmeliğin hukuka aykırı bazı maddelerinin iptali için de Türk Tabipleri Birliği ve Türk Dişhekimleri Birliği tarafından 2.9.2019 tarihinde dava açılmıştır. Bu dava Danıştay’da henüz incelenmeyi beklemektedir.
Hastaların kişisel sağlık verilerinin merkezi bir sistemde toplanması için Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı işlemlerin tamamı Danıştay kararlarıyla durdurulmuş veya iptal edilmiştir. Esasen bir özgürlük ve sağlık hakkı sorunu olan kişisel sağlık verilerinde hukuka aykırı uygulamalarda ısrar edilmesi temel hak ve özgürlüklerin yanı sıra hukuk devleti ilkesinin de ihlali niteliğindedir.
Sağlık Bakanlığı’nı, hastaların kişisel sağlık verilerini bir merkezde toplamak yerine onları korumaya ve Bakanlığın ihtiyacı olan sağlık verilerini kişisel bilgilerden arındırılmış olarak toplamaya; bütün bu süreçlerin planlanmasında hukuka uygun davranmaya ve başta meslek örgütleri olmak üzere bu alanda birikimi olan herkesin katkısını almaya davet ediyoruz.
Ekleri: