Danıştay 15. Daire “Ek- 13 Sayılı Liste”yi iptal etti.
Danıştay 15. Dairesi, muayenehanelerde yalnızca Yönetmeliğin[1] Ek-13 sayılı listesinde sayılan 184 tıbbi işlemin yapılabileceğine ilişkin, düzenlemeleri hukuka aykırı bularak iptal etti (karar için tıklayınız).
Bir süredir açık bir biçimde hissedildiği üzere hekimler; kamu, özel ya da kendi adlarına çalışmaları farketmeksizin, mesleklerini özerklik, yararlılık, bilimsellik ilkelerine uygun icra etmekte büyük zorluk yaşamaktadırlar.
Bu durumun nedenlerinden biri de; sağlık mevzuatını düzenleme yetkisinin “yapboz”a dönüştürülerek kötüye kullanılmasıdır. Sağlık Bakanlığı yaptığı düzenlemelerle, bilimsel bilginin rehberliğinde, sağlık hizmetinin gereklerini gözeten bir hekimlik icrası yerine ; hekimleri adeta işverenlerin “emireri” olmaya zorlamaktadır.
Bakanlığın kullandığı zor araçlarından biri de hekimlerin kendi adlarına çalışabildikleri sağlık kuruluşlarının, açılış ve çalışma kurallarını değiştirmek, böylece kapatmaya zorlamak oldu. Bu amaçla 25.09.2010 tarihinde yapılan değişiklikle; 88 farklı tıpta uzmanlık ve yan dal uzmanlık alanı, muayenehanelerde yalnızca “Ek-13 sayılı listede” sayılan toplam 184 tıbbi işlemi yapmakla sınırlandırıldı. Böldüğümüzde uzmanlık alanı başına düşen işlem sayısı yaklaşık ikiydi.
Muayenehaneler, ayakta tanı, tedavi ve koruyucu sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşlarıdır. Bu nedenle sahip oldukları, donanım, personel ve fiziki koşullar gereğince, hasta yararını gözeten tıbbi işlemlerin yapılabilmesi tabiidir.
Bu alanda kurallar konulurken ilgili alan uzmanları tarafından bilimsel bilgiye dayalı bir çalışmanın yapılması ve sınırlamanın yöntem ve içeriğinin buna göre belirlenmesi gerektiği de kuşkusuzdur.
Ancak Bakanlık sözkonusu kuralları koyarken Türk Tabipleri Birliği ve Uzmanlık Derneklerinin görüşlerine başvurmamıştır. Yalnızca 16 alandan uzmanı çağırmış, onların da pek çok görüşünü dikkate almamıştır.
Türk Tabipleri Birliği, hem sağlık hizmetinin gereklerine hem de hekimlerin bilimsel olarak sahip oldukları yetkinlik ve yetkilere aykırı olan bu sınırlamaların iptali için dava açmak zorunda kalmıştır. Davada, Danıştay 10. Dairesi önce yürütmeyi durdurma kararı, arkasından iptal kararı vermiştir. Sağlık Bakanlığı kararı temyiz etmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Tıpta Uzmanlık Kurulu ve Yüksek Sağlık Şurasının görüşünün alınmasının zorunlu olmadığını; ancak bu alanda düzenleme yapılırken bir bilimsel kurul/ komisyon oluşturulması ve buna göre düzenleme yapılması gereğine de işaret etmiş, dosyadaki belgelere göre yeni bir karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Bu süreçte Dosya, Danıştay Daireleri arasında işbölümü değişikliği nedeniyle 15. Daireye gönderilmiştir. Danıştay 15. Dairesi, muayenehanelerde yalnızca Yönetmeliğin Ek-13 sayılı listesinde sayılan tıbbi işlemlerin yapılabileceğine ilişkin düzenlemeleri 29.03.2018 günü iptal etmiştir.
Kararın gerekçesinde;
• düzenlenecek alanın bilimsel ve tıbbi niteliğinin bulunduğu,
• tüm uzmanlık alanlarını temsil edecek nitelikte bir komisyon tarafından belirlenmesi gerektiği,
• hastalıkları iyileştirmek, hafifletmek veya önlemek amacıyla başvurulan teknik ve bilimsel çalışmaların tümünü ifade eden tıp biliminin gerekleri doğrultusunda tüm uzmanlık alanlarını temsil kabiliyetini haiz bir bilimsel komisyon oluşturulup muayenehanelerin fiziki ve teknik standartları gözetilerek muayenehanelerde yapılabilecek işlemlerin mi yoksa yapılamayacak işlemlerin mi sayma suretiyle belirlenmesinin uygun olacağının bilimsel komisyonca tespit edilmesi
• muayenehanelerde yapılacak işlemlerin tahdidi olarak belirlenmesinin uygun olduğuna komisyonca karar verilmesi halinde ise hangi işlemlerin hangi uzmanlık dalında tahdidi olarak yapılabileceğinin her uzmanlık dalı itibariyle ayrı ayrı belirlenmesi gerektiği”
belirtilmiştir.
Bu kararın gerekçesine uygun olarak Sağlık Bakanlığı’nın Türk Tabipleri Birliği ve Tıpta Uzmanlık ve Yan Dal Uzmanlık Derneklerinden temsilcileri toplantıya çağırması, tıp biliminin gerekleri uyarınca ne tür bir düzenleme yönteminin sağlık hizmetinin gereklerine uygun olacağının birlikte tespit edilmesi, tespit edilen yöntem uyarınca da her bir uzmanlık alanının bilgisi ile katılacağı bir çalışmanın yapılması gerekmektedir.
Türk Tabipleri Birliği, hekimlerin ve muayenehanelerden sağlık hizmeti alan bireylerin haklarına saygı gösteren, bu amaca odaklanmış bir düzenleme sürecinin yürütülmesine her türlü katkıyı vermeye hazırdır.
Saygılarımızla.
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi
[1] Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik