Değerli meslektaşlarımız,
Toplumsal olayların yatıştırılmasında “Biber Gazı” kullanımının giderek yaygınlaştığına tanıklık ediyoruz.
İlk bakışta, ateşli silah ya da fiziksel aygıtlar yerine “Biber Gazı” kullanımının olumlu olduğu düşünülebilir.
Ancak, geçtiğimiz ay Hopa’da Biber Gazı kullanımını izleyen ölümlü bir olgu “zararsız” görünümlü bu aygıta yönelik olarak bilgilenmemiz gereğini ortaya koymuştur.
Ayrıca, geçtiğimiz yıllardaki bir kullanımla birlikte dünkü (26.06.2011) İstanbul olaylarında da sağlık kurumlarının gaz etkisi altında kalabildiğini üzülerek gözlemledik.
Dünkü olaylar sırasında bir sağlık çalışanının yoğun bakımdaki hastalar için güvenlik güçlerine yakarışı söze yer bırakmayacak etkileyicilikteydi.
Kullanımı giderek yaygınlaşan ve bu bağlamda yakınmalara da yol açan “Biber Gazı” konusunda HİASD (Herkes İçin Acil Sağlık Derneği) Başkanı meslektaşımız Uz Dr Ülkümen RODOPLU’nun yararlı olacağına inandığımız derlemesini paylaşıyoruz.
Saygılarımızla
İzmir Tabip Odası
BİBER GAZI
Herkes İçin Acil Sağlık Derneği
www.hiasd.org
Giriş
Halk arasında "biber gazı" olarak bilinen gazın kısa adı OC‘dir. İçeriğinde Oleoresin Capsicum bulunmaktadır. Polisler ve askeri birlikler bu gazı, genelde kitle gösterilerinde topluluğu etkisiz hale getirmek için kullanmaktadır. Ağız, burun, göz ve deri yoluyla etki etmektedir. Kimyasal çözücüler ve itici gazlar içerirler. Bu kimyasal maddelerle karşılaşmak maruz belki başlangıçta tedirgin edici olabilir ancak, bir insanın başına gelebilecek en kötü saldırı olmadığını da akılda tutmalıyız.
Nasıl kullanılırlar ?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının her ikisi de parfüm kutusuna benzer küçük teneke kutulardan sıkılabilirler. Göz yaşartıcı gaz çoğu zaman kalabalığın içine silahlarla ateşlenir. İçinde göz yaşartıcı gaz olan bu teneke kutular özellikle ilk atıldıklarında çok sıcak olurlar.
Nasıl etki ederler?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının ikisi de deride yanıcı tarzda ağrı ve gözlerden, burundan çok miktarda sıvı gelmesine neden olur. Biber gazı çok daha fazla acı vermesi, birinci derece yanıklara neden olabilmesi ve vücuttan temizlenmesinin zor olması nedeniyle polis tarafından daha fazla tercih edilir.
Bu gazlar solunduğunda şu belirtilerle karşılaşılır :
Görmeyi bulanıklaştıracak kadar çok miktarda göz yaşarması
Gözlerde, burunda ve deride yanma, batma.
Vücut salgılarının artması, burun akıntısı
Öksürük ve nefes alma zorluğu
Dezoryantasyon, bilinç bulanıklığı, panik
Aşırı bir öfke, kızgınlık gibi etkiler de görülebilir.
Bu etkilerin tümü geçicidir.
Göz yaşartıcı gazın etkileri 5-30 dakika içerisinde kaybolur. Biber gazının etki süresi ise 20 dakika ile 2 saat arasında değişir. Biber gazının etkisinin bu kadar uzun sürmesinin nedeni deriden emildikten sonra sinir uçlarında birikip yavaş yavaş salınmayı sürdürmesindendir. Yani biber gazını deri temizlenerek uzaklaştırılsa bile etkisi bir süre daha varlığını sürdürür.
Risk grupları
Çoğu sağlıklı insanda bu kimyasalların etkileri kısa süreli ve geçicidir. Fakat bazı insanlarda bu etkiler daha uzun sürebilir ve öldürücü boyutlara ulaşabilir. Aşağıda sıralayacağımız durumdaki kişiler risk altındadır ve bu tür kimyasallarla karşılaşmamaya özen göstermelidirler.
Astım, amfizem, pnömoni.
Çocuklar, yaşlılar.
Vücudun bağışıklık mekanizmalarını zayıflatan kronik hastalıkları olan kişiler (kemoterapi alan, lupus hastalığı olan, HIV pozitif kişiler, radyoterapi alan ve uzun dönem kortikosteroid kullanan kişiler)
Gebe olan, gebe olabilecek veya gebe kalmaya çalışan kadınlar (kendiliğinden düşük, doğum anomalileri olabilir)
Emziren kadınlar (etken madde süt yoluyla bebeklerine geçirebilirler)
Deri (şiddetli akne, sedef hastalığı, ekzema) ve göz (konjuktivit, üveyit) hastalıkları olan kişiler
Kontakt lens takan kişiler (kimyasalların göze etkisi artabilir)
Koroner kalp hastalığı olan kişiler
Korunma
Yağlı kremler ve losyonlar kullanan kişilerde ciltte daha ciddi etkiler görülmektedir.
Güneş yanığının üzerine karşılaşılan biber gazı çok daha acı vericidir.
Kimyasallarla teması azaltmak için vücutta açık bir yer bırakılmamalıdır.
Yüzün koruması için gaz maske kullanımı en iyisidir. Kenarları korumalı yüzücü gözlükleri de işe yarar. Ağız ve burun koruması için de elma sirkesi ile ıslatılmış bez maskeler kullanılabilir.
Nasıl davranmalı/hareket etmeli?
Sakin olun. Panik etkilenmeyi artırır. Yavaş yavaş nefes alın ve bu durumun geçici olduğunu hatırlayın.
Gazın atıldığını görürseniz gözlüğünüzü, maskenizi takın, oradan biraz uzaklaşın. (olanaklıysa yüksek bir yere çıkın)
Nefesinizi ağzınızdan alıp burnunuzdan verin. Arada bir öksürmeye çalışın, tükürün.
Kontakt lensleriniz varsa kimyasaldan etkilenmemiş birisinden lensleri çıkartmasını rica edin.
Gözlerinizi ovalamayın.
İlkyardım
Biber gazıyla karşılaştıktan sonra üstünüzdeki giysileri çıkartıp dayanabileceğiniz soğuklukta suyla duş alın.
Giysilerinizi yıkarken güçlü deterjanlar kullanın. Bunun nedeni bu kimyasalların toksik etkili olmaları ve siz onları temizlemediğiniz sürece sizi ve etrafınızdakileri zehirlemeyi sürdürmeleridir.
Temizlenene kadar vücudunuzun herhangi bir bölgesine, diğer insanlara ve eşyalara dokunmayın.
Etkilenen küçük bölgeler için mineral yağı denilen sıvı parafin veya sıvı vazelin kullanılabilir. Sıvı vazelini küçük bir bez parçasına sürün ve bunu etkilenen bölgeye uygulayıp zaman geçirmeden alkol ile temizleyin. Bu arada vazelinin deride 30 saniyeden uzun süre kalmamasına dikkat edin. Daha uzun süre kalması kimyasalların etkisini artırabilir.
Biber gazıyla karşılaşılması sonrasında 'limonlu ilkyardımın' etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Biber gazının temas ettiği derinin en az 10 dakika veya daha uzun süre su ve sabun ile yıkanması ve temizlenmesi gerekmektedir.
Göz temasında yine en az 10-15 dakika süreyle suyla temizlik şarttır.
Kişide bilinç kaybı halinde solunumunun kontrol edilmesi ve temel yaşam desteği uygulanması, biber gazının yutulması halinde ise, ağzın derhal yıkanması ve ardından 112 Ambulansının aranarak Acil Servise başvurulması gerekmektedir.
Kaynaklar
1) Zander E, Weddel G. Observation on the innervation of the cornea. J Anat. 1951;85:68–99.
2) Ruskell GL. Ocular fibres of the maxillary nerve in monkeys. J Anat. 1974;118:195–203.
3) Ho JD, Dawes DM, Nelson RS, Lundin EJ, Ryan FJ, Overton KG, Zeiders AJ, Miner JR. Acidosis and catecholamine evaluation following simulated law enforcement "use of force" encounters. Acad Emerg Med. 2010 Jul;17(7)
4) http://www.aclu-sc.org/attach/p/Pepper Spray New Questions.pdf Pepper Spray New Questions
5)Effects of Oleoresin Capsicum Pepper Spray on Human Corneal Morphology and Sensitivity - Vesaluoma et al. 41 (8): 2138 - Investigative Ophthalmology & Visual Science
6)ACLU, Oleoresin Capsicum, - Pepper Spray Update, More Fatalities, More Questions, June, 1995, p. 2.
7)Pepper spray's lethal legacy" in The Ottawa Citizen. October 22, 1998, p. A1
8)Smith CG, Stopford W (1999). "Health hazards of pepper spray". N C Med J 60 (5): 268–74. PMID 10495655.
9)http://web.archive.org/web/20000817004624/http://www.ncmedicaljournal.com/Smith-OK.htm